Alkan & Hünkar Hukuk Bürosu 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 25.maddesi uyarınca çıkma izni ile Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin ve üçüncü dereceye kadar altsoylarının Mavi Kart (Eski Pembe Kart) uygulaması ile bazı istisnalar dışında Türk Vatandaşlarına sağlanan haklardan süresiz olarak yararlanmaları mümkündür. Mavi kart, başvuru üzerine verilen, Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında resmi işlemlerde kimlik kartı yerine geçen bir belgedir.
Bu madde hükümlerinden yararlanacak olan altsoyun, üstsoy ile olan soybağını belgelendirmesi gerekmektedir. Her ne kadar kanunda üçüncü dereceye kadar altsoyun bu uygulama kapsamından yararlandırılacağı belirtilmiş ise de; Cumhurbaşkanı gerekli görmesi halinde üçüncü dereceden itibaren hangi dereceye kadar olan altsoyların bu maddede tanınan haklardan faydalanabileceğini belirleyebilir.
Mavi Kart Sahiplerinin Yaralanabileceği ve Yaralanamayacağı Hak ve Yükümlülükler
Mavi Kart sahibi kişilerin,
- Seçme ve seçilme hakkı, ve muafen araç veya ev eşyası ithal etme hakkı bulunmamaktadır.
- Askerlik hizmetini yerine getirme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
- Bir kadroya dayalı ve kamu hukuku rejimine tabi olarak asli ve sürekli kamu hizmeti görevlerinde bulunmaları mümkün değildir. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarında işçi, geçici veya sözleşmeli personel olarak çalıştırılabilirler.
- Kanunda sadece Türk Vatandaşlarının yapabileceği belirtilen (Avukat vb.) meslekleri icra etmeleri aksine bir yasal düzenleme olmadıkça mümkündür.
- Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup, hakların kullanımında ilgili Türk Kanunlarındaki hükümlere tabiiyet bulunmaktadır.
Bu hakların kullanılmasında Mavi Kartın ibrazı yeterlidir. Kartın ibraz edilememesi durumunda Kimlik Paylaşımı Sistemi aracılığı ile Mavi Kartlılar Kütüğünden alınacak kayıt örneği ve uyruğunda bulunulan devlet makamlarınca verilmiş kimlik bilgilerini gösteren belge ile de işlem yapılması mümkündür.
Mavi Kartlılar Kütüğü
“Türk Vatandaşlığından Çıkmak Mümkün mü?” başlıklı yazımızda da yer verdiğimiz üzere, Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin nüfus aile kütüklerindeki kayıtları kapatılır ise de; kişilerin mavi kart sahibi olmaları halinde kendilerinin ve belirtilen altsoylarının Mavi Kartlılar Kütüğüne kayıtları yapılır. Doğrumla Türk Vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle vatandaşlığını kaybeden kişilerin kayıtları, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası değiştirilmeden Mavi Kartlılar Kütüğüne taşınabilmektedir. Gerekli şartların mevcut olmaması halinde bu kişilere Bakanlığın tespit edeceği esaslar çerçevesinde kimlik numarası verilir.
Bu kütüğe kaydedilenler, her türlü nüfus olaylarını ve bunlarda meydana gelen değişiklikleri (evlenme, boşanma, doğum, adres bildirimi vb.) yurt içinde nüfus müdürlüklerine, yurt dışında ise dış temsilciliklere beyan etmekle yükümlüdürler.
Mavi Kart Başvurusu İçin Gerekli Belgeler, Başvuru Usulü Ve Ücretlendirmesi
Mavi Kart almak için;
- Talebi belirten dilekçe,
- İki adet fotoğraf,
- Yabancı devlet vatandaşı olduğunu gösteren kimlik belgesi veya pasaport ile birlikte müracaat makamlarına başvurulur.
Müracaat makamlarından anlaşılması gereken yurt dışında dış temsilcilikler, yurt içinde ise ilçe nüfus müdürlükleridir. Kişilerin bizzat başvuruda bulunması mümkün olduğu gibi, bu yönde verilmiş özel bir yetki ile başvuru işlemleri kişilerin vekilleri aracılığı ile de gerçekleştirilebilmektedir.
Mavi Kart, 21.02.1963 tarihli ve 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu kapsamında yer aldığından her yıl Maliye Bakanlığınca belirlenen değerli kağıtlar bedeli talep edilir. Nisan 2024 itibari ile bu bedel 130-TL olup, ödemelerin online olarak yapılması mümkündür.
Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı çocuklar için, ebeveynlerinin müracaatları halinde çocuklar adına da ayrı bir Mavi Kart düzenlenebilmektedir.18 yaşından küçüklerin Mavi Kartı ana, baba ya da vasileri ile çocuğu aile kütüklerine tescil ettirmek için bildirimde bulunma yetkisi olan kişiye verilir. Evlilik birliğinin mahkeme kararı ile son bulması halinde; ergin olmayan çocuğa ait Mavi Kartı velayete haiz olan ana veya babaya verilir. Ergin olmayan çocuğun ana, babası yurt dışında veya ölmüş ise mahkeme tarafından vasi tayin edilen kişi çocuğun Mavi Kartını almaya yetkilidir. Bu işlemler yetkili kişilerin yetkilendireceği vekil ile de gerçekleştirilebilmektedir.
Mavi Kartlıların Yeniden Vatandaşlık Başvurusu
Türk Vatandaşlık Kanunu’nun 13.maddesinde çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin milli güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Türkiye’de ikamet etme süresine bakılmaksızın, Türk vatandaşlığını Bakanlık kararıyla yeniden kazanabilecekleri düzenlenmiştir.
Yine aynı maddede, ana veya babalarına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybedenlerden anılan kanunun 21.maddesinde öngörülen ergin olduktan itibaren üç yıllık süre içerisinde seçme hakkını kullanmayanlar, milli güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla yine Türkiye’de ikamet etme süresine bakılmaksızın, Türk vatandaşlığını Bakanlık kararıyla yeniden kazanabileceklerdir.
Bu hüküm uyarınca, bu şartları sağlayan mavi kartlı olan kişilerin Türkiye’de kesintisiz 5 yıl ikamet şartı aranmaksızın yeniden vatandaşlık başvurusunda bulunmaları mümkündür. Yeniden Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen kişiler adına müracaat makamlarınca (yurt dışında dış temsilcilikler, yurt içinde ise ikametin bulunduğu valilikler) bir dosya düzenlenir ve İçişleri Bakanlığa gönderilir. Bu dosyada;
- İsteği belirten başvuru dilekçesi,
- İki adet biyometrik fotoğraf,
- Müracaat makamlarınca sistemden alınan nüfus kayıt örneği,
- Kişinin hangi devlet vatandaşı olduğunu gösteren pasaport veya benzeri belge,
- Vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge,
- Medeni hal belgesi,
- Kişi Türk vatandaşlığını kaybettikten sonra varsa medenî halinde meydana gelen değişikliklere ilişkin belge,
- Evli ise eş ve çocuklarının aile bağını gösteren nüfus kayıt örneği veya benzeri belge,
- Türk vatandaşlığını kaybettikten sonra kişinin kimlik bilgilerinde değişiklik olmuş ise bunu gösteren belge,
- Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz yer alır. Belgelerin yabancı dilde olması halinde noter onaylı tercümesi gerekebileceği gibi, bazı hallerde belgelerin apostil şerhinin de bulunması gerekebilmektedir.
Yapılan başvuru sonrasında İçişleri Bakanlığı tarafından yapılacak değerlendirme neticesinde yetkili makam kararı ile yeniden vatandaşlık kazanılacaktır.
Sonuç
Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 25.maddesi uyarınca çıkma izni ile Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin ve üçüncü dereceye kadar altsoylarının Mavi Kart uygulaması ile bazı istisnalar dışında Türk Vatandaşlarına sağlanan haklardan süresiz olarak yararlanmaları mümkündür. Ancak hem mavi kart uygulamasının sonuçlarının ve etkisinin daha iyi değerlendirilebilmesi hem de başvuru şartlarının sağlanamaması yahut başvurunun reddi halinde yürütülecek sürecin idari yargı kurallarına tabi olması nedeniyle başvurucu açısından hak kaybı oluşması ve ciddi mağduriyetlerin yaşanması söz konusu olabileceğinden alanında uzman avukatlardan hukuki destek alınmasını önemle tavsiye ederiz.
Bu yazı yalnızca bilgilendirme amaçlı olarak yayınlanmış olup, tüm hakları ALKAN & HÜNKAR HUKUK VE ARABULUCULUK BÜROSU’na aittir. Hak kaybı yaşanmaması adına tüm iş ve işlemlerin bu alanda faaliyet gösteren avukatlardan hukuki destek alınarak takip edilmesini önemle tavsiye ederiz.
